Szacowanie strat produkcyjnych w rolnictwie na skutek występującego leja depresji w wyniku odkrywkowego pozyskania węgla brunatnego jest procesem skomplikowanym z racji:
- dynamicznych zmian poziomu lustra wody,
- różnego poziomu lustra wody przed rozpoczęciem osuszania złóż,
- zróżnicowania poziomów warstw nieprzepuszczalnych, różnej ilości i wielkości okien hydrologicznych wpływających na pionowe migracje wód.
Przy szacowaniu spadku plonów ważne były badania z dyscyplin: rolnictwo i ogrodnictwo oraz nauk o ziemi i środowisku. Ważne były badania hydrogeologiczne Wilczyńskiego (byłego głównego geologa kraju), zespołu Przybyłka, i in. (dowód 5 - pliki poniżej) opublikowanych głównie po 2015 r. Oszacowano w nich rozwój przestrzenny leja depresji związany ze spływem wód znajdujących się powyżej poziomu zalegania węgla (lej osuszający) i poniżej poziomu wydobycia węgla (lej odprężeniowy), który poprzez okna hydrologiczne powoduje lokalne obniżenia wód przypowierzchniowych na znacznie szerszym obszarze niż lej osuszający.
Powyższe dane są kluczowe do ustalania plonów najważniejszych roślin uprawnych, które są zależne od poziomu lustra wody. Ważne były badania m.in Pinke i in (2020 r.), które wykazały wpływ spadku lustra wody na Nizinie Węgierskiej na plony zbóż oraz prace Nosetto, i in 2009, Ren i in. 2018, Morgana i.in 2019 (dowód 5 - pliki poniżej), które określiły optymalny poziom wód gruntowych dla upraw. Dane te wraz z danymi GUS pomogły oszacować poziom strat w produkcji roślinnej i pośrednio zwierzęcej.
