Wpływ badań na otoczenie

Celem badań było opracowania systemów i mechanizmów ekonomicznych, zmierzających do odbudowy rynku i zwiększenia wykorzystania rodzimych źródeł białka roślinnego na cele paszowe.

Wymagało to podjęcia działań z jednej strony motywujących producentów rolnych do zintensyfikowania produkcji i jednocześnie zwiększenia podaży nasion roślin białkowych. Z drugiej strony zaproponowano działania zachęcające przemysł paszowy do zwiększenia popytu na ten surowiec. Wymagało to stworzenia organizacji rynku zapewniającej integrację i koncentrację rozdrobnionej produkcji roślin białkowych w Polsce.

Wyniki badań znalazły zastosowanie w praktyce gospodarczej.

1. Opracowano autorski modelowy system funkcjonowania rynku rodzimego surowca białkowego, którego elementami są:

- struktury klastrowe działające w ramach hurtu pierwotnego tworzące sieć magazynów zbierających surowiec od producentów. Dotychczas powstały pierwsze w kraju dwa klastry w oparciu o zasady zaproponowane w autorskim systemie, tj. na Warmii i Mazurach Klaster Agroport, skupiający 685 podmiotów rolnych z północno-wschodniej części Polski (woj. warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, podlaskie, mazowieckie) oraz Pomorski Klaster Roślin Strączkowych w Stargardzie Gdańskim skupiający 15 członków (woj. kujawsko-pomorskie, wielkopolskie). Działalność klastrów wpłynęła na poprawę konkurencyjności ok. 3000  podmiotów gospodarczych.

- powstała też nowatorska platforma integrująca rynek rodzimych roślin białkowych wraz z pierwszym w Polsce Magazynem Wirtualnym Białka Roślinnego, którego celem jest integracja uczestników rynku rodzimych roślin białkowych i koncentracja rozdrobnionej podaży tego surowca, a także źródło dostarczenia informacji rynkowej z tego zakresu (www.bialkoroślinne.pl).

2. W celu aktywizacji produkcji i wywołania wzrostu podaży rodzimych roślin białkowych, zaproponowano zmianę systemu dopłat do roślin strączkowych polegającą na ograniczeniu katalogu tych roślin wyłącznie do paszowych roślin wysokobiałkowych, a także uzależnieniu dopłat od wielkości produkcji towarowej, a nie od powierzchni zasiewów. Dotychczas zrealizowany został postulat ograniczenia katalogu roślin bobowatych zakwalifikowanych do dopłat z 14 gatunków do 6.

3. W celu wywołania popytu opracowano i zaproponowano do wdrożenia autorski Narodowy Cel Wskaźnikowy Białka Roślinnego, jako narzędzie rządu wspierające rozwój stosowania rodzimych źródeł białka roślinnego przez zakłady paszowe. Jest to przedsięwzięcie legislacyjne wymagające akceptacji Rządu RP jak również odpowiednich organów KE. Dotychczas rozwiązanie to zostało zaakceptowane przez Sejmową Komisję Rolnictwa dezyderatem z dnia 15.12.2020 r. i zostało zarekomendowane Ministrowi Rolnictwa do wprowadzenia. Poparte zostało również przez większość branżowych związków przetwórców i producentów surowców rolnych np. KZPRiRB, KRIR.

Jednocześnie w latach 2017-2020 prowadzone były w całym kraju spotkania, szkolenia, seminaria, konferencje (19 szkoleń, 2 konferencje) dla uczestników rynku paszowego w celu zmiany ich zachowań w zakresie bezpieczeństwa białkowego (1085 uczestników).

4. Rezultaty prac badawczych i szkoleń w istotny sposób wpłynęły na postrzeganie bezpieczeństwa białkowego przez uczestników sektora  gospodarki żywnościowej oraz zmianę ich zachowania w tym zakresie. Wskazują na to:

- wzrost skupu roślin strączkowych w latach 2017-2020 w stosunku do lat 2013-2016 z 12,43 tys. t. do 16,25 tys. t., tj. o 31%,

- wzrost udział roślin strączkowych w ogólnej strukturze zasiewów w latach 2017-2020 w stosunku do lat 2013-2016 z 0,65% do 2,5% (wzrost ok. czterokrotny).

Z przeprowadzonych badań wśród uczestników rynku roślin strączkowych wynika, że ponad 50% ankietowanych uważa, iż Polska nie jest bezpieczna pod względem dostaw białka roślinnego.